De Noorse componiste en elektronica producer Maja Solveig Kjelstrup Ratkje schreef ‘Crepuscular Hour’ in 2010 in opdracht van het Ultima Festival in Oslo. Het werk heeft een markante bezetting, bestaande uit drie koren, drie instrumentalisten – gitaar, tenorsaxofoon en hoorn, die bedieners van elektronica en een kerkorgel. In 2012 beleefde het stuk zijn tweede en herziene uitvoering in het stadhuis van Huddersfield tijdens het jaarlijkse festival.
Ratkje koos er nu echter voor het stuk om te vormen tot wat nog het best te benoemen valt als een geluids- en lichtinstallatie waarin het publiek participeert, hiermee een totaalervaring creërend. De opnames van dit concert zijn nu uitgebracht op Cd en Dvd. En natuurlijk, de ervaring om midden in deze hal te staan, omgeven door geluid, is niet te vangen in een product. Maar alles beter dan niets hebben ze bij Rune Grammofon gedacht. En met name de Dvd met de gefilmde impressie door Kathy Hinde is de moeite waard en doet op zichzelf, zeker als document van deze unieke gebeurtenis, recht aan deze compositie van Ratkje.
‘Crespuscular Hour’ is een sacraal, duister werk dat handelt over het begin van de wereld en de krachten die vrij kwamen bij de schepping. Waarbij de schepper, totaal anders dan we tot nu toe altijd hadden vernomen, een vrouw blijkt te zijn. Dat verzon Ratkje niet zelf. Zij baseerde haar stuk namelijk op de Nag Hammadi geschriften. Deze in 1945 in de woestijn van Nag Hamadi, Egypte gevonden papyri stammen uit het vroege Christendom en worden nu gezien als gnostische geschriften. Kenmerkend aan deze geschriften is dat het een totaal andere visie op zaken werpt dan het Christendom dan wij nu kennen. In het eerste deel van het stuk weet Ratkje middels het koor, maar ook door het gebruik van duistere klanknevels voortgebracht door de elektronica en door de klanken van gitaar, aangespeeld met de strijkstok door Stian Westerhus een bijzondere sfeer te creëren waarin de chaos voorafgaand aan de schepping centraal staat. Een sfeer die versterkt wordt door de donkere hal, het spaarzame licht en de rook die door Hinde sereen zijn vastgelegd.
In de volgende passage waarin de koren hun tekst zingen te midden van lange klanknevels, afgezet tegen vliedende elektronische klanken, kiest Hinde voor kleurrijke, poëtische beelden met daarop de tekst geprojecteerd die handelt over die schepping door een godin van een androgyne mens uit een druppel licht. Het is pure poëzie wat Ratkje ons hier voorschotelt, zowel qua tekst als qua muziek. In aanvang sereen, maar gaandeweg met een steeds grimmiger karakter. Aansluitend op dit stuk vinden de koren elkaar aan in het verklanken van de godin die zichzelf en haar eigenschappen beschrijft.
“I am the one who cries out”
De musici zetten het kracht bij, samen met de daverende kracht van her kerkorgel. In een laatste, zinderende eruptie komt hier alles tezamen.
“I am war and I am peace.
Be on your guard.”
En dan is het klaar.
Ratkje heeft met ‘Crepuscular Hour’ beslist een bijzonder stuk aan haar oeuvre toegevoegd en dit is er een mooi verslag van. Nu nog een festival dat er voor zorgt dat dit stuk ook een keer in onze contreien wordt opgevoerd. Wie durft?
Geplaatst op 24 juni 2016 door Ben Taffijn
[intlink id="9160" type="post"]Link to DVD[/intlink]